Liczba programów jest zależna od tego, jak bogato wyposażoną maszyną dysponujemy. W każdym modelu dostępne są podstawowe ściegi użytkowe. Im bardziej zaawansowana maszyna, tym większy jest zasób dostępnych programów ściegowych. W komputerowych modelach maszyn możemy mieć również możliwość wyszywania liter, cyfr i znaków specjalnych.
Wybór programu ściegowego następuje poprzez ustawienie specjalnego pokrętła, a w maszynach komputerowych za pomocą przycisków funkcyjnych.

We współczesnych maszynach do szycia możemy znaleźć programy, służące do obszycia dziurek na guziki.
Podstawowe mechaniczne modele maszyn wykonują obszycie w czterech krokach - po obszyciu każdej z krawędzi musimy ręcznie przełączyć maszynę na kolejny program. Ten typ obszywania jest określany jako półautomatyczny.
Bardziej zaawansowane modele maszyn wykonają dziurkę w sposób automatyczny, czyli od początku do końca bez dodatkowych operacji.
Mogą mieć od kilku do nawet kilkunastu różnych rodzajów obszyć.

Funkcję wyszywania liter i cyfr spotkamy w zaawansowanych komputerowych maszynach do szycia. Poszczególne litery i znaki mają przypisane swoje indywidualne numery i wybieramy je tak, jak każdy inny ścieg. W zależności od maszyny możemy mieć do dyspozycji jeden lub kilka rodzajów czcionek. Maksymalna wysokość liter jest równa maksymalnej szerokości ściegu w maszynie. Decydując się na zakup maszyny, która potrafi wyszywać litery, warto zwrócić uwagę na to, czy model ma możliwość wyszywania polskich znaków.

Ta funkcja pozwala nam całkowicie decydować o szerokości każdego z dostępnych ściegów, w odróżnieniu od podstawowych maszyn, w których ustawimy wyłącznie szerokość zyg-zaka. W maszynach mechanicznych do ustawienia szerokości ściegu służy oddzielne pokrętło. W przypadku komputerowych - na ekranie zobaczymy domyślną szerokość wybranego ściegu. Możemy ją zmniejszyć lub zwiększyć używając przycisków funkcyjnych. Standardowo maksymalna szerokość ściegów wynosi 5 mm. Bardziej zaawansowane maszyny potrafią szyć do 7 mm, a najwyższe modele aż do 9 mm.

To podstawowa funkcja pozwalająca nam decydować o odległości między kolejnymi wkłuciami igły. W maszynach mechanicznych do regulacji służy osobne pokrętło. Maszyny komputerowe na wyświetlaczu wskazują domyślną wartość, którą możemy zmniejszać lub zwiększać używając przycisków funkcyjnych.
W większości domowych maszyn maksymalna długość ściegu to 5 mm.

Podwójnej igły można użyć niemal w każdej nowoczesnej maszynie do szycia. Podwójna igła sprawdzi np. podczas podwijania dzianin, gdy potrzebujemy elastycznego ściegu. Również podczas ozdabiania podwójna igła może okazać się niezwykle przydatna. Dzięki niej nawet ścieg stebnowy prezentuje się pięknie.

Podczas szycia podwójna igłą należy zachować ostrożność. Ustawiona zbyt duża szerokość ściegu może spowodować, że igła nie zmieści się w otwór w stopce. Przed rozpoczęciem szycia należy dokładnie sprawdzić, czy igła jest ustawiona odpowiednio względem stopki i otworu w płytce ściegowej.

Możliwość szycia wstecz to podstawowa funkcjonalność, przydatna np. gdy chcemy wzmocnić ścieg na jego początku i końcu. W praktycznie każdej współczesnej maszynie do szycia odnajdziemy taką funkcję.

Manualny obcinacz nitek to nic innego, jak mały nożyk umieszczony w łatwo dostępnym i wygodnym miejscu. Z reguły zlokalizowany jest z lewej strony w korpusie maszyny. Gdy chcemy odciąć nitki po zakończeniu ściegu, wystarczy, przeciągając materiał, naprowadzić nitki na ostrze nożyka. Dzięki temu nie ma konieczności odrywania rąk od pracy by sięgać po nożyczki.
Bardziej zaawansowane modele maszyn mają również nożyk przy szpulowniku i w płytce ściegowej, ułatwiający szybką wymianę dolnej szpulki.

Nawlekacz w łatwy sposób pomoże w przewleczeniu nitki przez oko igły. W zależności od typu maszyny możemy spotkać różne warianty nawlekacza: manualny, automatyczny lub elektroniczny.
Nawlekacz manualny opuszczamy ręką w dół, następnie przeprowadzamy przez niego nitkę i unosimy dźwignię ponownie do góry.
Automatyczny nawlekacz zrobi to jeszcze szybciej. Wystarczy wprowadzić w niego nitkę, a następnie jednym ruchem opuszczamy i nawlekamy igłę.
Z kolei elektroniczny nawlekacz to rozwiązanie stosowane w bardzo wysokich modelach maszyn i maszyno-hafciarek. Po wprowadzeniu nitki do nawlekacza pozostaje nam nacisnąć przycisk nawlekania, a resztę maszyna wykona sama.

Funkcja regulacji naprężenia górnej nici występuje w każdej maszynie do szycia. Standardowo regulację wykonamy pokrętłem, które znajduje się z przodu maszyny, nad igielnicą. W zaawansowanych modelach maszyn możemy napotkać komputerową, a nawet automatyczną regulację.
Uzyskanie idealnego naprężenia jest niezwykle istotne, by powstałe ściegi były perfekcyjne. Należy je dostosować do rodzaju materiału, jego grubości, liczby warstw, metody szycia, a także rodzaju używanych nici. Zalecamy przed rozpoczęciem szycia przeprowadzać próbę, aby znaleźć optymalne ustawienie.

Szpulownik służy do nawijania nici na małą szpulkę, którą umieszcza się w bębenku. Sam proces szpulowania jest bardzo szybki i łatwy. Zalecamy przeczytanie instrukcji, by mieć pewność, jak prawidłowo poprowadzić nitkę do szpuleczki na trzpieniu szpulownika. Zaawansowane modele maszyn do szycia mają niezależne systemy szpulowania. Pozwalają one nawijać nici równocześnie podczas szycia, bez konieczności przerywania pracy.

Chwytacz to element maszyny, który odpowiada za wiązanie nici podczas szycia. W maszynach domowych spotkamy dwa rodzaje chwytaczy: wahadłowy i rotacyjny. Zaletą chwytacza rotacyjnego jest łatwiejszy dostęp do dolnej szpulki i jej szybsza wymiana.
W opinii wielu użytkowników maszyny z chwytaczem rotacyjnym pracują ciszej.

Niemal każda maszyna jest wyposażona w oświetlenie. W zależności od modelu maszyny, źródłem światła może być żarówka lub energooszczędny LED. Oświetlenie LED-owe pobiera znacznie mniej energii i ma dłuższą żywotność. Warto wspomnieć też o tym, że zwykła żarówka nagrzewa się podczas długotrwałej pracy, co może być niekomfortowe dla naszych dłoni. Oświetlenie LED-owe jest właściwie pozbawione tej wady.
W zaawansowanych modelach maszyn możemy spotkać się z większą liczbą diod, które doświetlą np. przestrzeń pomiędzy ramieniem a igłą.

Wolne ramię pozwoli wygodnie wszyć rękawy, podwinąć nogawki, a także okaże się niezastąpione podczas szycia dziecięcej odzieży, ze względu na jej niewielkie rozmiary. Aby skorzystać z tego udogodnienia, wystarczy zdemontować wysuwany stolik maszyny. To podstawowy element, który spotkamy w niemal każdej domowej maszynie do szycia.

Mechanizm transportu to jeden z najistotniejszych elementów maszyny do szycia, który odpowiada za płynne przesuwanie materiału pod stopką dociskową. Łatwą do zauważenia różnicą pomiędzy mechanizmami jest liczba zastosowanych ząbków. Większa liczba punktów transportujących przekłada się na precyzję pracy mechanizmu.
Ząbki transportujące można wyłączać np. by móc samemu przesuwać materiał podczas pikowania z wolnej ręki. Podstawowe modele maszyn mogą nie mieć funkcji wyłączania, więc stosuje się wtedy specjalną płytkę. Po jej nałożeniu na płytkę ściegową ząbki transportera nie mają kontaktu z tkaniną.

Wyłączenie mechanizmu transportu polega na jego opuszczeniu, tak aby ząbki nie miały kontaktu z materiałem i w efekcie nie przesuwały materiału. Pozwala to na samodzielne przemieszczanie szytego materiału, np. podczas cerowania lub gdy chcemy "malować" po tkaninie, czyli wyszywać różne wzory z wolnej ręki. Niektóre podstawowe modele maszyn mechanicznych nie są wyposażone w mechanizm wyłączający transport. W takim przypadku stosuje się specjalną płytkę, która przykrywa ząbki transportera i pozwala osiągnąć podobny efekt, jak przy wyłączonym transporcie.

Wyświetlacz ma niemal każda maszyna komputerowa. W zależności od modelu maszyny może to być mały wyświetlacz informujący np. o numerze wybranego ściegu, jego długości i szerokości. W lepiej wyposażonych maszynach spotkamy kolorowe, dotykowe wyświetlacze LCD. Za ich pomocą odbywa się całkowite sterowanie maszyna i wybór funkcji.

Przycisk START/STOP zastępuje użycie rozrusznika nożnego. Maszyny wyposażone w taką funkcję mają dwie możliwości sterowania. Jeśli podłączymy pedał do maszyny, sterowanie odbywa się standardowo. Natomiast jeśli rozrusznik zostanie odłączony, aktywuje się przycisk START/STOP, który od tej pory przejmuje kontrolę nad maszyną. Przycisk najczęściej zlokalizowany jest tuż nad igielnicą, aby umożliwić jak najszybszy dostęp do niego.

Suwak regulacji prędkości szycia występuje w maszynach komputerowych, wyposażonych w przycisk START/STOP. Sporadycznie tę funkcję można spotkać w zaawansowanych modelach maszyn mechanicznych. Za pomocą suwaka kontrolujemy prędkość, z jaką maszyna szyje po naciśnięciu przycisku startowego. Możemy ją dowolnie regulować w trakcie pracy. Suwak może posłużyć również jako ograniczenie maksymalnej prędkości szycia podczas pracy z podłączonym rozrusznikiem nożnym.

Funkcja ta pozwala estetycznie zakończyć i zabezpieczyć ścieg. Po naciśnięciu przycisku maszyna wykona kilka wkłuć niemal w miejscu. Automatyczne ryglowanie możemy zastosować np. podczas zakańczania ściegów ozdobnych. Po naciśnięciu przycisku maszyna dokończy wzór, a następnie wykona mocowanie.
Bardziej zaawansowane maszyny komputerowe mają dedykowane programy z opcjami zakańczania ściegu.

Automatyczne pozycjonowanie igły pozwala nam za pomocą jednego przycisku poruszać się pomiędzy najwyższą pozycją igły, a maksymalnym wbiciem w materiał. W zależności od potrzeb, możemy zaprogramować to, w jakiej pozycji ma zatrzymywać się igła po przerwaniu szycia. Funkcja jest bardzo przydatna np. często zmieniamy kierunek szycia. Wybieramy wtedy takie ustawienie, by maszyna każdorazowo zatrzymywała się z igłą w pozycji dolnej, co znacznie usprawnia wykonywanie obrotów na igle.