Liczba programów jest zależna od tego, jak bogato wyposażoną maszyną dysponujemy. W każdym modelu dostępne są podstawowe ściegi użytkowe. Im bardziej zaawansowana maszyna, tym większy jest zasób dostępnych programów ściegowych. W komputerowych modelach maszyn możemy mieć również możliwość wyszywania liter, cyfr i znaków specjalnych.
Wybór programu ściegowego następuje poprzez ustawienie specjalnego pokrętła, a w maszynach komputerowych za pomocą przycisków funkcyjnych.

We współczesnych maszynach do szycia możemy znaleźć programy, służące do obszycia dziurek na guziki.
Podstawowe mechaniczne modele maszyn wykonują obszycie w czterech krokach - po obszyciu każdej z krawędzi musimy ręcznie przełączyć maszynę na kolejny program. Ten typ obszywania jest określany jako półautomatyczny.
Bardziej zaawansowane modele maszyn wykonają dziurkę w sposób automatyczny, czyli od początku do końca bez dodatkowych operacji.
Mogą mieć od kilku do nawet kilkunastu różnych rodzajów obszyć.

Prędkość szycia mówi o tym, jaką liczbę wkłuć maszyna potrafi wykonać w ciągu minuty. Przeciętnie ta wartość w domowych maszynach wynosi 800 - 860 wkłuć. Na rynku występują również modele o zwiększonej prędkości, wykonujące nawet 1000 ściegów w minutę.
W maszynach mechanicznych prędkość szycia kontrolujemy wyłącznie naciskając na rozrusznik nożny.
W modelach komputerowych najczęściej znajduje się też suwak, który pomoże nam wyregulować prędkość pracy urządzenia.

Ta funkcja pozwala nam całkowicie decydować o szerokości każdego z dostępnych ściegów, w odróżnieniu od podstawowych maszyn, w których ustawimy wyłącznie szerokość zyg-zaka. W maszynach mechanicznych do ustawienia szerokości ściegu służy oddzielne pokrętło. W przypadku komputerowych - na ekranie zobaczymy domyślną szerokość wybranego ściegu. Możemy ją zmniejszyć lub zwiększyć używając przycisków funkcyjnych. Standardowo maksymalna szerokość ściegów wynosi 5 mm. Bardziej zaawansowane maszyny potrafią szyć do 7 mm, a najwyższe modele aż do 9 mm.

To podstawowa funkcja pozwalająca nam decydować o odległości między kolejnymi wkłuciami igły. W maszynach mechanicznych do regulacji służy osobne pokrętło. Maszyny komputerowe na wyświetlaczu wskazują domyślną wartość, którą możemy zmniejszać lub zwiększać używając przycisków funkcyjnych.
W większości domowych maszyn maksymalna długość ściegu to 5 mm.

Regulacja ta pozwoli nam dostosować siłę, z jaką stopka naciska na ząbki transportera. Ma to bardzo duży wpływ na transportowanie materiału podczas szycia.
Im wyższa wartość, tym większy nacisk stopki. Z kolei im więcej stopni ma regulacja, tym dokładniej możemy ustawić docisk.
Warto sprawdzić przed zakupem, czy maszyna jest wyposażona w regulację docisku stopki. Szczególnie wtedy, gdy planujemy szycie bardzo cienkich lub grubych materiałów, które mogą stwarzać kłopoty w transportowaniu np. jedwab, skóry, skaje a także rozciągliwe materiały.

Podwójnej igły można użyć niemal w każdej nowoczesnej maszynie do szycia. Podwójna igła sprawdzi np. podczas podwijania dzianin, gdy potrzebujemy elastycznego ściegu. Również podczas ozdabiania podwójna igła może okazać się niezwykle przydatna. Dzięki niej nawet ścieg stebnowy prezentuje się pięknie.

Podczas szycia podwójna igłą należy zachować ostrożność. Ustawiona zbyt duża szerokość ściegu może spowodować, że igła nie zmieści się w otwór w stopce. Przed rozpoczęciem szycia należy dokładnie sprawdzić, czy igła jest ustawiona odpowiednio względem stopki i otworu w płytce ściegowej.

Możliwość szycia wstecz to podstawowa funkcjonalność, przydatna np. gdy chcemy wzmocnić ścieg na jego początku i końcu. W praktycznie każdej współczesnej maszynie do szycia odnajdziemy taką funkcję.

Manualny obcinacz nitek to nic innego, jak mały nożyk umieszczony w łatwo dostępnym i wygodnym miejscu. Z reguły zlokalizowany jest z lewej strony w korpusie maszyny. Gdy chcemy odciąć nitki po zakończeniu ściegu, wystarczy, przeciągając materiał, naprowadzić nitki na ostrze nożyka. Dzięki temu nie ma konieczności odrywania rąk od pracy by sięgać po nożyczki.
Bardziej zaawansowane modele maszyn mają również nożyk przy szpulowniku i w płytce ściegowej, ułatwiający szybką wymianę dolnej szpulki.

Nawlekacz w łatwy sposób pomoże w przewleczeniu nitki przez oko igły. W zależności od typu maszyny możemy spotkać różne warianty nawlekacza: manualny, automatyczny lub elektroniczny.
Nawlekacz manualny opuszczamy ręką w dół, następnie przeprowadzamy przez niego nitkę i unosimy dźwignię ponownie do góry.
Automatyczny nawlekacz zrobi to jeszcze szybciej. Wystarczy wprowadzić w niego nitkę, a następnie jednym ruchem opuszczamy i nawlekamy igłę.
Z kolei elektroniczny nawlekacz to rozwiązanie stosowane w bardzo wysokich modelach maszyn i maszyno-hafciarek. Po wprowadzeniu nitki do nawlekacza pozostaje nam nacisnąć przycisk nawlekania, a resztę maszyna wykona sama.

Funkcja regulacji naprężenia górnej nici występuje w każdej maszynie do szycia. Standardowo regulację wykonamy pokrętłem, które znajduje się z przodu maszyny, nad igielnicą. W zaawansowanych modelach maszyn możemy napotkać komputerową, a nawet automatyczną regulację.
Uzyskanie idealnego naprężenia jest niezwykle istotne, by powstałe ściegi były perfekcyjne. Należy je dostosować do rodzaju materiału, jego grubości, liczby warstw, metody szycia, a także rodzaju używanych nici. Zalecamy przed rozpoczęciem szycia przeprowadzać próbę, aby znaleźć optymalne ustawienie.

Szpulownik służy do nawijania nici na małą szpulkę, którą umieszcza się w bębenku. Sam proces szpulowania jest bardzo szybki i łatwy. Zalecamy przeczytanie instrukcji, by mieć pewność, jak prawidłowo poprowadzić nitkę do szpuleczki na trzpieniu szpulownika. Zaawansowane modele maszyn do szycia mają niezależne systemy szpulowania. Pozwalają one nawijać nici równocześnie podczas szycia, bez konieczności przerywania pracy.

Chwytacz to element maszyny, który odpowiada za wiązanie nici podczas szycia. W maszynach domowych spotkamy dwa rodzaje chwytaczy: wahadłowy i rotacyjny. Metalowy chwytacz wahadłowy jest uważany za bardziej trwały od rotacyjnego. Ponadto w maszynach z chwytaczem wahadłowym nieco łatwiej można ustawić naprężenie dolnej nici

Niemal każda maszyna jest wyposażona w oświetlenie. W zależności od modelu maszyny, źródłem światła może być żarówka lub energooszczędny LED. Oświetlenie LED-owe pobiera znacznie mniej energii i ma dłuższą żywotność.
Warto wspomnieć też o tym, że zwykła żarówka nagrzewa się podczas długotrwałej pracy, co może być niekomfortowe dla naszych dłoni. Oświetlenie LED-owe jest właściwie pozbawione tej wady.
W zaawansowanych modelach maszyn możemy spotkać się z większą liczbą diod, które doświetlą np. przestrzeń pomiędzy ramieniem a igłą.

Wolne ramię pozwoli wygodnie wszyć rękawy, podwinąć nogawki, a także okaże się niezastąpione podczas szycia dziecięcej odzieży, ze względu na jej niewielkie rozmiary. Aby skorzystać z tego udogodnienia, wystarczy zdemontować wysuwany stolik maszyny. To podstawowy element, który spotkamy w niemal każdej domowej maszynie do szycia.

Mechanizm transportu to jeden z najistotniejszych elementów maszyny do szycia, który odpowiada za płynne przesuwanie materiału pod stopką dociskową. Łatwą do zauważenia różnicą pomiędzy mechanizmami jest liczba zastosowanych ząbków. Większa liczba punktów transportujących przekłada się na precyzję pracy mechanizmu.
Ząbki transportujące można wyłączać np. by móc samemu przesuwać materiał podczas pikowania z wolnej ręki. Podstawowe modele maszyn mogą nie mieć funkcji wyłączania, więc stosuje się wtedy specjalną płytkę. Po jej nałożeniu na płytkę ściegową ząbki transportera nie mają kontaktu z tkaniną.

Wyłączenie mechanizmu transportu polega na jego opuszczeniu, tak aby ząbki nie miały kontaktu z materiałem i w efekcie nie przesuwały materiału. Pozwala to na samodzielne przemieszczanie szytego materiału, np. podczas cerowania lub gdy chcemy "malować" po tkaninie, czyli wyszywać różne wzory z wolnej ręki. Niektóre podstawowe modele maszyn mechanicznych nie są wyposażone w mechanizm wyłączający transport. W takim przypadku stosuje się specjalną płytkę, która przykrywa ząbki transportera i pozwala osiągnąć podobny efekt, jak przy wyłączonym transporcie.